Τι αλλάζει σε συντάξεις και μισθούς – Αναλυτικός οδηγός για το νέο τοπίο που διαμορφώνεται το 2023

1. Αυξήσεις στις κύριες συντάξεις

Από την 1η/1/2023 οι συνταξιούχοι πρόκειται να δουν αύξηση στις κύριες συντάξεις τους. Η εν λόγω αύξηση υπολογίζεται με τον μέσο όρο αύξησης του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους και θα είναι της τάξης του 7,75%. Οι αυξήσεις στις κύριες συντάξεις θα χορηγηθούν σε όλους τους ήδη συνταξιούχους, αλλά και σε εκείνους που θα υποβάλουν το σχετικό αίτημα έως τις 31/12/2022. Για όσους έχουν προσωπική διαφορά, η αύξηση θα απορροφηθεί α8πό την προσωπική διαφορά με αποτέλεσμα να είναι μόνο «λογιστική» και να μη φανεί στο πορτοφόλι του συνταξιούχου.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 800 ευρώ, θα δει τη νέα χρονιά τη σύνταξή του να αυξάνεται κατά 62 ευρώ και να φτάσει τα 862 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 1.000 ευρώ, από το 2023 θα δει τη σύνταξή του να πηγαίνει στα 1.077,5 ευρώ, δηλαδή θα αυξηθεί κατά 77,5 ευρώ.

2. Εθνική σύνταξη για όσους αποχωρήσουν από την 1η/1/2023

Η εθνική σύνταξη θα αυξηθεί κατά 7,75%, με το ποσό να διαμορφώνεται στα 413,76 ευρώ.

3. Ανταποδοτική σύνταξη για όσους αποχωρήσουν από την 1η/1/2023

Για όποιον συνταξιοδοτηθεί από την 1η/1/2023, το τμήμα της σύνταξης που αφορά το ανταποδοτικό σκέλος θα προσαυξηθεί κατά περίπου 8%.

4. Κατώτατη σύνταξη λόγω θανάτου

Στις περιπτώσεις θανάτου και μεταβιβάσεως σύνταξης, η κατώτατη σύνταξη θα αντιστοιχεί σε 413,76 ευρώ.

5 Αύξηση στην ανώτατη σύνταξη

Από την 1η/1/2023 η ανώτατη σύνταξη διαμορφώνεται στα 4.965,12 ευρώ.

6 Αναπηρική σύνταξη με ποσοστό αναπηρίας 50% για ελεύθερους επαγγελματίες

Από την 1η/1/2023 εναρμονίζεται και για τους αυτοαπασχολούμενους-ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ και πρώην ΕΤΑΑ το ποσοστό αναπηρίας με βάση το οποίο δικαιούνται αναπηρική σύνταξη.Ετσι θα καταστούν δικαιούχοι αναπηρικής σύνταξης με ποσοστό 50%, κάτι που δεν ίσχυε έως τις 31/12/2022 για τους δεύτερους, καθώς έπρεπε να έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.

7. Ανασφάλιστοι υπερήλικες 

Στα 387,9 ευρώ θα διαμορφωθεί από τη νέα χρονιά η κατώτατη σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων που δικαιούνται από τον ΟΠΕΚΑ. Τη σύνταξη δικαιούνται όσοι έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους και δεν λαμβάνουν σύνταξη ή άλλη οποιαδήποτε παροχή από την Ελλάδα και το εξωτερικό που να ξεπερνά τα 360 ευρώ.

8. Μονιμοποίηση χαμηλών εισφορών

Μονιμοποιείται από την 1η Ιανουαρίου η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες. Η συνολική μείωση του βάρους για ασφαλισμένους και εργοδότες κατά τη διάρκεια της τελευταίας τριετίας ανέρχεται στις 4,4 ποσοστιαίες μονάδες. Στην κυβέρνηση αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω ψαλιδίσματος των εισφορών.

9. Αύξηση εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες

Αυξημένες εισφορές θα καταβάλλουν τη νέα χρονιά οι ελεύθεροι επαγγελματίες και μένει να καθοριστεί το τελικό ποσό της αναπροσαρμογής. Με βάση τον νόμο για τις συγκεκριμένες εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, η αύξηση θα κινηθεί ισόποσα με τον πληθωρισμό, κάτι που σημαίνει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πιθανή αύξηση εισφορών ακόμα και της τάξης του 9,9%. Μένει να φανεί αν θα υπάρξει κάποια παρέμβαση για ελάφρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών, όπως να καταργηθούν τα 10 ευρώ εισφορά υπέρ του κλάδου ανεργίας.

10. Επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας

Από την 1η/1/2023 οι επαγγελματίες- ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ – ΤΑΕ – ΤΣΑ), αλλά και οι επιστήμονες ασφαλισμένοι στο πρώην ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Ταμείο Νομικών) πρέπει να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία θα υπαχθούν για το 2023.

11. Παράλληλα ασφαλισμένοι μέχρι το 2016 

Μέχρι το τέλος της φετινής χρόνους έχουν διορία οι ασφαλισμένοι σε δύο παράλληλους φορείς μέχρι το 2016 προκειμένου να επιλέξουν ποιον επιθυμούν να κρατήσουν αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2017. Η εν λόγω ρύθμιση αφορά κυρίως δύο κατηγορίες ασφαλισμένων:

– Δημοσίους υπαλλήλους που ήταν ασφαλισμένοι παράλληλα σε δύο φορείς (για παράδειγμα στο Δημόσιο και σε κάποιο από τα τέως ταμεία των επιστημόνων).

– Ιδιώτες που κατέβαλαν το 2016 εισφορές παράλληλα λόγω της απασχόλησής τους σε πρώην ΔΕΚΟ.

12. Τέλος στις πρόωρες συντάξεις στο Δημόσιο

Από την 1η/1/2023 το όριο ηλικίας για τις πρόωρες/μειωμένες συντάξεις του Δημοσίου εναρμονίζεται με το γενικό όριο ηλικίας και είναι πλέον το 62ο έτος. Οσοι κατοχύρωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως τις 31/12/2022 μπορούν να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα οποτεδήποτε στο μέλλον χωρίς να εγκλωβίζονται ή να επηρεάζονται από τον ερχομό του νέου έτους. Οσοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν καταφέρουν να συμπληρώσουν τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις «εγκλωβίζονται» μέχρι τα 62 για πρόωρη σύνταξη. Εναλλακτικά μπορούν στα 62 να πάρουν πλήρη σύνταξη αλλά με 40 χρόνια ασφάλισης ή να αποχωρήσουν επίσης με πλήρη στα 67 έτη.

13. Μείωση κατά 1% της εισφοράς υπέρ εφάπαξ ΤΠΔΥ

ΟΙ δημόσιοι υπάλληλοι θα δουν αύξηση των καθαρών αποδοχών τους μέσω της κατάργησης της ειδικής εισφοράς 1% των ασφαλισμένων του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων. Το όφελος θα φτάσει περίπου τα 110 ευρώ τον χρόνο για τον νεοπροσλαμβανόμενο και περίπου τα 590 ευρώ τον χρόνο για τα ανώτατα μισθολογικά κλιμάκια.

14. Κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης

Από την 1η/1/2023 καταργείται η φορολογική επιβάρυνση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης με οφέλη για δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Υπολογίζεται κλιμακωτά σε όλα τα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ με συντελεστές από 2,2% έως 10%. Η κατάργηση της εν λόγω εισφοράς θα επηρεάσει κυρίως τα υψηλότερα κλιμάκια συντάξεων (άνω των 1.000 ευρώ/μήνα) και το όφελος θα είναι από 22 έως 700 περίπου ευρώ σε ετήσια βάση. Ενδεικτικά, οι καθαρές αποδοχές των πολιτικών δημοσίων υπαλλήλων με ετήσια φορολογητέα εισοδήματα από μισθούς ίσα ή μεγαλύτερα των 14.000 ευρώ και μέχρι τα 20.000 ευρώ θα αυξηθούν κατά 44 έως 176 ευρώ σε ετήσια βάση ή κατά 3,67 έως 14,67 ευρώ σε μηνιαία βάση, από την 1η/1/2023.

15. Δυνατότητα εξαγοράς της «μάχιμης πενταετίας» από το σύνολο των ενστόλων

Από την 1η/1/2023 το σύνολο των ενστόλων θα μπορεί να εξαγοράσει έως πέντε πλασματικά έτη, τα οποία και θα αναγνωρίζονται για να χρησιμοποιηθούν για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και την προσαύξηση της σύνταξης. Η «μάχιμη πενταετία» θα μπορεί να εξαγοραστεί από όλους με κόστος 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών τη στιγμή υποβολής της σχετικής αίτησης. Ενας ένστολος με 35 έτη υπηρεσίας θα μπορεί με την προσθήκη πέντε πλασματικών ετών να συμπληρώσει την απαιτούμενη 40ετία και να συνταξιοδοτηθεί χωρίς όριο ηλικίας.

16. Αναμόρφωση από τη νέα χρονιά του ειδικού μισθολογίου των 20.000 ιατρών του ΕΣΥ με αύξηση του βασικού μισθού και των επιδομάτων ευθύνης

Υπολογίζεται πως η αύξηση θα είναι μεσοσταθμικά περίπου 10% επί του συνόλου των αποδοχών, δηλαδή περίπου 200 με 300 ευρώ. Οι παρεμβάσεις αφορούν: αύξηση του βασικού μισθού κατά 5%, αύξηση του επιδόματος της νοσοκομειακής απασχόλησης κατά 120 ευρώ και αύξηση του επιδόματος θέσης ευθύνης κατά 30%.

17. Αύξηση στον κατώτατο μισθό

Τον Ιανουάριο του 2023 θα εκκινήσει η διαδικασία για τον προσδιορισμό της αύξησης του κατώτατου μισθού. Στόχος είναι οι αποδοχές να επανέλθουν στα προ μνημονίων επίπεδα, δηλαδή ο κατώτατος να ανέλθει στα 751 ευρώ μεικτά (876 ευρώ τον μήνα εάν υπολογιστεί σε 12μηνη βάση, με ενσωματωμένα δηλαδή τα δώρα και τα επιδόματα αδείας και εορτών), από 713 ευρώ που είναι σήμερα. Οι αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς εκτιμάται ότι αφορούν 1 στους 4 μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή 650.000 εργαζομένους που απασχολούνται με πλήρη ή μερική απασχόληση. Η νέα αύξηση του κατώτατου μισθού θα συμπαρασύρει προς τα πάνω μια σειρά από επιδόματα, με πρώτο το επίδομα ανεργίας, το οποίο θα ανέβει από τα 407,25 στα 461,82 ευρώ.